ขึ้นชื่อว่าเป็นโรคติดต่อ เมื่อมีใครคนใดคนหนึ่งป่วยขึ้นมาก็ต้องรีบหาทางรักษาและป้องกันเพื่อไม่ใช้เชื้อเพื่อกระจายสู่คนอื่น โดยหนึ่งในโรคติดต่อที่ค่อนข้างอันตรายและส่งต่อคนอื่นได้ง่ายก็คือ วัณโรค ซึ่งเป็นโรคที่จำเป็นต้องมีความารู้ความเข้าใจเป็นอย่างดี ถึงจะสามารถรักษาและป้องกันไม่ให้เกิดการแพร่ระบาดใส่ผู้อื่นได้อย่างทันท่วงที และถึงแม้ว่าโรควัณโรคนั้นจะอันตราย แต่ถ้ารู้วิธีสังเกตอาการและรักษาได้เร็วก็จะสามารถควบคุมได้
วัณโรค หรือ Tuberculosis เป็นโรคติดต่อชนิดหนึ่งที่เกิดขึ้นในระบบทางเดินหายใจ โดยเชื้อวัณโรคนั้นจะสามารถแพร่เชื้อได้ผ่านละอองเสมหะขนาดเล็กที่ผู้ป่วยนั้นไอหรือจามออกมา นอกจากนี้การพูดคุยใกล้ชิดกับผู้ป่วยก็สามารถได้รับเชื้อได้เช่นกัน
ส่วนเรื่องที่หลายคนอาจจะไม่รู้ก็คือ วัณโรคนั้นนอกจากจะมีวัณโรคปอดแล้ว ยังมีวัณโรคกระดูก และวัณโรคต่อมน้ำหลืองอีกด้วย ซึ่งจะมีอาการและวิธีการรักษาอย่างไรบ้าง เรามีข้อมูลมาฝากกัน
วัณโรคปอดนั้น เกิดจากการที่ร่างกายของเราได้รับเชื้อแบคทีเรีย Mycobacterium tuberculosis ที่มีความรุนแรงในระบบทางเดินหายใจจนเข้าไปที่ปอด ซึ่งวิธีการรับเชื้อเหล่านั้น สามารถติดต่อจากคนสู่คนได้ โดยจะมาจากละอองที่เกิดจากการพูด การไอหรือจาม
จะแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทคือ วัณโรคแฝง และ วัณโรคระยะแสดงอาการหรือระยะกำเริบ ซึ่งสามารถสังเกตอาการที่กำเริบของวัณโรคปอดได้ เช่น มีอาการไอเรื้อรัง ติดต่อกันนานเกิน 3 สัปดาห์ มีเสมหะหรือเลือดขณะไอ รู้สึกเจ็บหน้าอก เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย น้ำหนักลดอย่างรวดเร็ว มีอาการหนาวสั่นและเหงื่ออกตอนกลางคืน เบื่ออาหาร เป็นต้น
แม้ว่าจะเป็นโรคที่หลายคนไม่ค่อยคุ้นเคยเท่าไหร่ แต่ก็พบว่ามีคนไทยป่วยเป็นโรควัณโรคกระดูกกันค่อนข้างเยอะ ซึ่งโรคนี้สามารถติดต่อกันได้ผ่านทางไอ จาม การสูดเอาละอองเสมหะของผู้ป่วยเข้าไป หรือการใช้ภาชนะต่าง ๆ ร่วมกัน ส่วนอาการของวัณโรคกระดูกนั้น จะเริ่มรู้สึกปวดเมื่อยตามตัว และอาการจะค่อย ๆ หนักขึ้นเรื่อย ๆ เริ่มมีไข้ เบื่ออาหาร ซึ่งอาการในช่วงเริ่มต้นจะคล้ายกับการเป็นไข้หวัดธรรมดา แต่ถ้าปล่อยไว้นาน ตัวเชื้อแบคทีเรียก็จะเข้าไปทำลายกระดูก ทำให้กระดูกสันหลังโก่งงอ เสี่ยงที่จะเกิดอาการกระดูกสันหลังทับเส้นประสาทได้
สำหรับวัณโรค ต่อมน้ำเหลือง (TB lymph node) เป็นอีกหนึ่งโรควัณโรคที่มีความรุนแรง โดยเกิดจากการติดเชื้อผ่านทางการหายใจ การไอ จาม หรืออยู่ในสภาพอาการที่ไม่เหมาะสม อาการที่พบส่วนใหญ่จะมีอาการต่อมน้ำเหลืองบริเวณลำคอบวมโต มีเหงื่อไหล่ตอนกลางคืน มีไข้ต่ำๆ อ่อนเพลีย และน้ำหนักลดอย่างรวดเร็ว
วัณโรคนั้นเป็นโรคติดต่อมีสาเหตุมาจากการติดเชื้อไมโครแบคทีเรียมทูเบอร์คูโลซิส (Mycobacterium Tuberculosis) ซึ่งเจ้าแบคทีเรียตัวนี้ จะสามารถแพร่กระจายได้ในอากาศ จึงทำให้ผู้ที่ใช้ชีวิตอยู่ใกล้กับผู้ป่วยมีโอกาสติดได้ง่ายมากขึ้น
เมื่อมีการติดเชื้อแบคทีเรียไมโครแบคทีเรียมทูเบอร์คูโลซิส และเข้าไปสู่ระบบทางเดินหายใจ ก็จะส่งผลให้เกิดอาการต่าง ๆ ของโรควัณโรคได้ และยังสามารถแพร่สู่บุคคลภายนอกได้อีกด้วย ดังนั้น ผู้ป่วยที่มีแนวโน้มว่าจะเป็นวัณโรคหรือมีการตรวจพบและยืนยันแล้วว่าเป็นจริง ๆ ก็ต้องมีการแยกตัวออกมาจากบุคคลอื่น เพื่อป้องกันไม่ให้มีการแพร่กระจายโรคได้
การติดต่อของวัณโรคนั้น ถือว่าสามารถติดต่อได้ค่อนข้างง่าย โดยเฉพาะถ้ามีปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ เพิ่มเข้ามาก็ยิ่งทำให้แพร่กระจายได้มากขึ้น เช่น มีการสัมผัสอย่างใกล้ชิดกับผู้ป่วย เคยอาศัยอยู่ในพื้นที่เดียวกัน หรืออยู่ในบริเวณที่มีการระบาด ร่างกายมีภูมิคุ้มกันที่อ่อนแอ หรืออยู่ในช่วงที่มีการรักษาโดยให้ยาที่มีฤทธิ์กดภูมิเอาไว้ ส่วนกลุ่มคนที่มีโอกาสติดเชื้อได้ง่ายกว่าคนทั่วไป เช่น เด็กหรือผู้สูงอายุที่ร่างกายมีภูมิคุ้มกันที่ไม่แข็งแรง ผู้ที่ติดแอลกอฮอล์หรือเสพยาเสพติดก็มีความเสี่ยงมากกว่าคนที่ร่างกายปกติ
วัณโรคจะมีระยยะแพร่เชื้ออยู่ในช่วง 2 เดือนแรกหลังจากที่มีการวินิจฉัยและเริ่มกการรักษา ดังนั้น ในช่วงเวลานี้ผู้ป่วยจำเป็นที่จะต้องแยกตัวออกมาเพื่อรักษา และพยายามไม่เข้าใกล้หรือสัมผัสกับบุคคลอื่นในครอบครัว เพื่อป้องกันการแพร่เชื่อ เมื่อพ้นระยะนี้ไปแล้ว แพทย์ก็จะทำการวินิจฉัยอีกครั้งเพื่อรักษากันต่อไป ถึงแม้ว่าผู้ป่วยจะสามารถกลับมาใช้ชีวิตได้ปกติ แต่ก็ควรระมัดระวังตัวเองเหมือนเดิม และต้องกินยาต่อเนื่องตามที่แพทย์สั่ง ระยะเวลาการรักษา ส่วนใหญ่แล้วจะอยู่ที่ 6 เดือน ถึง 1 ปี
เป็นโรคที่เกิดจากการติดเชื้อเรื้อรังที่ผิวหนัง ไม่สามารถติดต่อจากคนสู่คนได้เหมือนกับวัณโรคปกติ แต่เป็นโรคที่ตรวจเจอและรักษาได้ยาก เคยมีกรณีที่มีผู้ป่วยติดเชื้อจากการที่ไปทำสปาปลา เมื่อปลาได้มากัดผิวหนังที่มีเชื้อโรคอยู่ เชื้อชนิดนั้นก็เข้าไปอยู่ในตัวปลา และเมื่อปลามากัดที่ผิวหนังคนอื่นต่อ เชื้อโรคที่ก่อให้เกิดวัณโรคเทียมนั้นก็เข้าสู่ร่างกายได้ ทำให้ปลากลายเป็นพาหะนำโรคคล้ายกับยุงลาย ดังนั้น เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดวัณโรคเทียม ควรดูและความสะอาดผิวหนังให้ดี ไม่ปล่อยให้เกิดแผล หรือถ้าต้องการใช้บริการประเภทสปาปลา ก็ควรเลือกสถานบริการที่ดูสะอาดและไว้ใจได้