เมื่อเราอยู่ในประเทศไทยที่มีแต่ของอร่อย ๆ เต็มไปหมด การที่จะควบคุมตัวเองให้จำกัดการกินได้ถือว่าเป็นเรื่องที่ยากมากจริง ๆ มีหลายคนที่ไม่สามารถทำได้ เมื่อตามใจปากมากๆ สิ่งได้ได้กลับมาก็คือน้ำหนักที่พุ่งขึ้นไม่หยุด ถ้าสามารถรักษามาตรฐานน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติได้ก็ยังดี แต่ถ้าทำไม่ได้ น้ำหนักที่เกินมาจนถึงขึ้นเข้าสู่ภาวะโรคอ้วนก็ถือว่าเป็นปัญหาแล้ว เพราะโรคอ้วนโรคเดียวนี้ เป็นบ่อเกิดของโรคต่าง ๆ ได้อีกมากมายแบบที่คาดไม่ถึงเลยทีเดียว
ถ้าพูดถึงโรคอ้วน ก็จะต้องนึกถึงคนที่มีรูปร่างใหญ่ มีน้ำหนักเกินมาตรฐาน ซึ่งความจริงแล้ว โรคอ้วนก็คือภาวะที่ร่างกายของคนเรานั้นมีไขมันสะสมอยู่เป็นจำนวนมาก และจะมีเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ เราจะวัดโดยใช้ค่าร้อยละไขมันในร่างกายของเรา โดยแยกเป็นผู้ชายจะมากกว่า 20 และผู้หญิงจะมากกว่า 30 หรือก็คือการวัดดัชนีมวลกาย (BMI) ที่หลายคนรู้จักกันเป็นอย่างดีนั่นเอง
การที่จะรู้ว่าเป็นโรคอ้วนจริง ๆ หรือไม่นั้น บางทีก็ดูจากรูปลักษณ์ภายนอกไม่ได้ จะต้องได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์ก่อน เพราะหลายคนที่ดูตัวใหญ่ แต่ความจริงแล้วไขมันอาจจะปกติก็ได้ ดังนั้น
สาเหตุของการเกิดโรคอ้วนนั้น ไม่ได้อยู่ที่การกินเพียงอย่างเดียว แม้ว่าจะเป็นปัจจัยที่เกิดขึ้นได้บ่อย ๆ แต่ความจริงแล้ว คนที่เป็นโรคอ้วนก็อาจเกิดได้ทั้งจากปัจจัยภายนอกและภายใน ปัจจัยภายนอก เช่น อาหารการกิน ชอบกินอาหารไม่เป็นเวลา นอนน้อย ไม่ออกกำลังกาย ส่วนใหญ่มักจะนั่งๆ นอนๆ
ส่วนปัจจัยจากภายใน ได้แก่ การเป็นโรคอ้วนจากพันธุกรรม ในครอบครัวมีคนที่เป็นโรคอ้วน และมีโครงสร้างทางร่างกายที่มีความเสี่ยง เช่น ร่างกายที่มีปัญหากับระบบเผาผลาญ ไม่สามารถเผาผลาญอาหารให้กลายมาเป็นพลังงานได้ ปัญหาจากความผิดปกติของฮอร์โมนในร่างกาย แม้ว่าจะออกกำลังกายก็ยังไม่สามารถช่วยการเผาผลาญได้ จึงทำให้กลายเป็นโรคอ้วนได้ง่ายกว่าคนทั่วไป
อาการของโรคอ้วนนั้นจะแบ่งออกเป็น 2 แบบก็คือ การอ้วนลงพุง และการอ้วนทั้งตัว ซึ่งเป็นอันตรายต่อสุขภาพทั้งคู่
การอ้วนลงพุง เกิดจากการที่มีไขมันไปสะสมอยู่ในบริเวณช่องท้องมากเป็นพิเศษ ซึ่งก็จะเกาะอยู่ตามอวัยวะภายในต่าง ๆ เช่น กระเพาะอาหาร ตับ ไต ลำไส้ เป็นต้น เมื่อมีไขมันเกาะอยู่ในบริเวณนี้มากจนเกินไป ก็จะทำให้เกิดกระบวนการ Metabolic Syndrome หรือ ภาวะที่เกิดจากการเผาผลาญอาหารของร่างกายที่ผิดปกติไป ซึ่งเป็นตัวการที่ก่อให้เกิดโรคแทรกซ้อนอื่น ๆ อีกมากมาย
การอ้วนทั้งตัว คือจะมีปริมาณไขมันมากกว่าปกติได้ทั้งร่างกาย ไม่เจาะจงส่วนใดส่วนหนึ่งเป็นพิเศษ ซึ่งการที่เป็นโรคอ้วนทั้งตัวนี้ หลาย ๆ คนก็จะมีอาการอ้วนลงพุงรวมอยู่ด้วย ทำให้ผู้ป่วยมีความเสี่ยงที่จะเกิดโรคอื่น ๆ ตามมา ทั้งโรคเบาหวาน โรคหลอดเลือดหัวใจ โรคข้อเสื่อม และเสี่ยงที่จะมีภาวะหยุดหลายใจขณะหลับด้วย ซึ่งเป็นเรื่องที่อันตรายมาก ๆ เพราะมีโอกาสเสียชีวิตได้
การที่แพทย์จะวินิจฉัยว่าคุณมีอาการของโรคอ้วนหรือไม่นั้น จะต้องผ่านการวัดค่าดัชนีมวลกาย หรือ body mass index (BMI) ก่อน โดยสูตรคำนวนที่ใช้กันทั่วไปก็คือ
เมื่อได้ตัวเลขมาแล้ว ก็จะมาเปรียบเทียบระดับความอ้วนและความเสี่ยงที่จะเกิดโรคกันอีกที ซึ่งคนปกติจะมีค่าดัชนีมวลกาย อยู่ที่ 18.5-22.9 ถ้ามากหรือน้อยกว่านี้ก็มีโอกาสเกิดโรคต่าง ๆ ได้ โดยเฉพาะถ้ามากกว่าปกติก็คือคุณมีโอกาสเสี่ยงที่จะเป็นโรคอ้วนสูงมาก และถ้ามีค่ามากกว่า 30 ก็จะหมายถึงคุณอยู่ในเกณฑ์อ้วนมาก มีความอันตรายอย่างมากเช่นกัน
วิธีการรักษาและป้องกันโรคอ้วนนั้น เป็นเรื่องที่ทุกคนก็น่าจะรู้กันดี แต่ก็เป็นวิธีที่ยากมากเช่นกัน ซึ่งก็คือการออกกำลังกายและกินอาหารที่มีประโยชน์นั่นเอง เพราะไม่ใช่ว่าทุกคนจะสามารถเอาชนะใจตัวเองจนสามารถทำได้สำเร็จ จึงต้องเป็นคนที่มีวินัยและมีคนรอบข้างช่วยดูแล ถึงจะเห็นผลลัพธ์ที่ดี
นอกจากนี้ยังต้องปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกิน การใช้ชีวิตแทบทุกอย่าง เพื่อไม่ให้วนกลับไปอยู่ในจุดเริ่มต้นเหมือนเดิม โดยในช่วงเริ่มต้นนั้น อาจจะตั้งเป้าหมายง่าย ๆ เอาไว้ก่อน เพมื่อเราทำได้ตามเป้าก็จะยิ่งรู้สึกสนุก และอยากดูแลสุภาพตัวเองมากขึ้น ส่วนถ้ามีอาการแทรกซ้อนอื่นร่วมด้วย หรือมีน้ำหนักตัวที่มากเกินไปจริง ๆ การเข้ารับการรักษากับแพทยืผู้เชี่ยวชาญก็สามารถช่วยให้ร่างกายของคุณหายขาดจากโรคอ้วนได้ แต่ทุกอย่างที่บอกไปนั้น ต้องอยู่บนพื้นฐานของความขยัน อยากรักษาและอยากเปลี่ยนแปลงตัวเองให้หายจากโรคอ้วนตัวร้ายจริง ๆ เพื่อให้ผลลัพธ์สุดท้ายเป็นไปในทิศทางที่ดี