ตรวจสุขภาพ มีกี่ประเภท แต่ละแบบตรวจอะไรบ้าง ควรตรวจเมื่อไหร่ [2024]

การตรวจสุขภาพมีกี่ประเภท

การตรวจสุขภาพ มี 2 ประเภท ดังนี้

การตรวจร่างกายทั่วไป

ตรวจสุขภาพทั่วไปหรือบางคนจะเรียกว่าเป็นการตรวจสุขภาพประจำปี เป็นการตรวจด้านสุขภาพเพื่อค้นหาปัจจัยเสี่ยง โดยประเมินสภาพร่างกายและสมองของบุคคลนั้น ๆ เพื่อค้นหาปัญหาสุขภาพ โดยรายการที่ตรวจจะต่างกันออกไปตามเพศ อายุ ปัจจัยเสี่ยง ได้แก่

• ตรวจวัดความดันโลหิต
• การซักประวัติ และการตรวจร่างกายทั่วไป
• คำนวณหาค่าดัชนีมวลกาย (BMI)
• ตรวจหาระดับคลอเลสเตอรอล และไตรกลีเซอไรด์ ในเลือด
• การตรวจไขมันในเลือดชนิดรวม, LDL, HDL
• ตรวจระดับน้ำตาลในเลือด (FBS)
• ตรวจระดับน้ำตาลเฉลี่ยสะสมในเลือด (HbA1c)
• การตรวจค่าความสมบูรณ์ของเลือด (CBC)
• ตรวจการทำงานของตับจากการตรวจค่าเอนไซม์ AST, ALT และ ALP
• ตรวจไวรัสตับอักเสบ (hepatitis A, B)
• ตรวจต่อมลูกหมากทางทวารหนักเพื่อดูว่ามีขนาดใหญ่ขึ้นหรือไม่
• ตรวจคัดกรองมะเร็งต่อมลูกหมาก (PSA)
• ตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก และมะเร็งเต้านม
• ตรวจสุขภาพฟัน และช่องปาก
• ตรวจวัดความสามารถในการมองเห็นและความดันลูกตา
• ตรวจวัดความหนาแน่นมวลกระดูก (Bone Densitometry)

การตรวจตามปัจจัยเสี่ยง

การตรวจตามปัจจัยเสี่ยงเป็นการตรวจสุขภาพในกลุ่มผู้ปฏิบัติงานที่อยู่ในสภาพแวดล้อมอันตราย เช่น งานที่เกี่ยวข้องกับสารเคมีอันตราย จุลชีวันเป็นพิษที่อาจเป็นเชื้อไวรัส แบคทีเรีย เชื้อรา หรือสารชีวภาพอื่น กัมมันตภาพรังสี ความร้อน ความเย็น ความสั่นสะเทือน แสง เสียง ฝุ่นต่างๆ เป็นต้น

หากลักษณะงานมีการเกี่ยวข้องกับสิ่งดังกล่าว ต้องมีการจัดการให้ลูกจ้างได้รับการตรวจสุขภาพตามความเสี่ยงนั้น ๆ ด้วย โดยจะต้องมีการตรวจสุขภาพก่อนจ้างงาน ตรวจสุขภาพประจำปี และตรวจสุขภาพก่อนออกจากงาน

การตรวจสุขภาพตามปัจจัยเสี่ยง ด้านอาชีวเวชศาสตร์

การตรวจสุขภาพตามปัจัยเสี่ยงทางด้านอาชีวศาสตร์ ในกรณีต่างๆ ดังนี้

• การตรวจสุขภาพก่อนจ้างงาน (Pre-employment examination) เป็นการตรวจสุขภาพก่อนที่นายจ้างจะจัดจ้างบุคคลนั้นเข้ามาทำงาน เพื่อประเมินความพร้อมเบื้องต้นก่อนเริ่มทำงาน  ว่าสามารถทำงานในตำแหน่งนั้นได้หรือไม่ โดยผู้ที่เข้ารับการตรวจจะยังไม่มีสถานะเป็นลูกจ้าง 

• การตรวจสุขภาพก่อนเริ่มทำงาน หรือก่อนเปลี่ยนงาน (Pre – Placement Examination) เป็นการตรวจเพื่อประเมินความพร้อมของลูกจ้าง ก่อนให้ลูกจ้างเข้าประจำตำแหน่งงาน และใช้เป็นข้อมูลในการเปรียบเทียบของผลกระทบจากปัจจัยเสี่ยงที่อาจสัมผัสขณะทำงาน ก่อนเข้าประจำตำแหน่ง 

• การตรวจประเมินความพร้อมในการทำงาน (Fitness for Work Examination) เป็นการตรวจดูความพร้อมของร่างกายและจิตใจของคนทำงาน ว่าหลังจากเข้าไปทำงานที่มีความเสี่ยงแล้วมีสุขภาพดีหรือไม่ ทำงานอย่างปลอดภัยหรือไม่ หากประเมินแล้วพบว่าไม่สามารถทำงานตามตำแหน่งนั้นได้ ต้องให้งดตำแหน่งงานนั้นหรือหาตำแหน่งอื่นที่เหมาะสมให้แทน

• การตรวจสุขภาพตามปัจจัยเสี่ยงประจำปี (Periodic Examination) เป็นการตรวจสุขภาพเพื่อเฝ้าระวังผลกระทบต่อสุขภาพร่างกาย และจิตใจตามปัจจัยเสี่ยงที่เกิดจากการทำงาน  โดยตรวจทุก 1 ปี และตรวจแยกตามปัจจัยเสี่ยงจากตำแหน่งงานต่าง ๆ เช่น ผู้ที่ทำงานเกี่ยวข้องกับสารเคมี ด้านความสั่นสะเทือน ด้านเสียง เป็นต้น 

• การตรวจสุขภาพก่อนกลับเข้าทำงาน (Return to Work Examination) เป็นการตรวจสุขภาพเพื่อดูสภาวะสุขภาพของลูกจ้าง ต่อตำแหน่งงานที่ทำ ก่อนจะกลับเข้ามาทำงาน เช่น การตรวจหลังลูกจ้างประสบอุบัติเหตุที่ต้องหยุดงานไปรักษาตัวเป็นเวลานาน หรือการหยุดงานเพื่อลาคลอด หากตรวจประเมินแล้วลูกจ้างยังไม่พร้อมที่จะกลับมาทำงานควรต้องงดการทำงานนั้นไว้ก่อน

• การตรวจสุขภาพก่อนเกษียณ (Retirement Examination) เป็นการตรวจเมื่อลูกจ้างจะเกษียณจากงาน หรือตรวจก่อนจะลาออกจากงานเดิมที่ทำโดยที่ยังไม่ถึงอายุที่จะเกษียณ เพื่อดูว่าหลังจากทำงานเป็นเวลานานสุขภาพร่างกายของผู้ที่ทำงานยังแข็งแรงดี หรือมีการเสื่อมใดที่เกิดจากการทำงานนั้นหรือไม่