ใครที่เคยเป็นโรคร้อนในก็จะต้องรู้ว่าอาการของเจ้าโรคนี้สร้างความน่ารำคาญและความเจ็บปวดให้กับทุกคนจริง ๆ แถมยังทำลายความสุขในการกินของอร่อยลงอีกด้วย ซึ่งความจริงแล้วแผลร้อนในเกิดจากอะไร มีวิธีการป้องกันและรักษาอย่างไรได้บ้าง วันนี้เรามีข้อมูลความรู้ดี ๆ ที่จะช่วยให้ทุกคนได้เข้าใจถึงอาการแผลร้อนในและต่อสู้กับมันให้ได้
เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับ แผลร้อนใน
แผลร้อนใน (Aphthous Ulcers) เป็นแผลที่เกิดขึ้นในปาก แม้ว่าจะเป็นแผลขนาดเล็ก แต่ก็สร้างความเจ็บปวดให้มากกว่าที่คิด แถมยังทำให้การกินอาหารไม่อร่อยเหมือยเคย โดยเฉพาะอาหารที่มีรสจัดหรือร้อนจัด เพราะจะยิ่งทำให้รู้สึกเจ็บแผลมากขึ้น โดยแผลร้อนในนั้นจะแบ่งออกเป็น 2 ประเภทคือ
สาเหตุของการเกิดแผลร้อนในนั้นมาจากการที่เยื่อบุอ่อนในช่องปากของเราเกิดการอักเสบ จึงทำให้เกิดแผลขึ้น สามารถเกิดได้ทั่วช่องปาก โดยปัจจัยที่ทำให้เป็นแผลร้อนในในช่องปากนั้น มักจะเกิดจากปัญหาสุขภาพ เหมือนเป็นสัญญาณเตือนจากร่างกายว่าเริ่มมีปัญหา เช่น มีความเครียดสะสม นอนน้อย พักผ่อนไม่เพียงพอ ดื่มน้ำน้อยเกินไป ฮอร์โมนในร่างกายมีการเปลี่ยนแปลง อาการขาดวิตามิน หรือการเผลอกัดกระพุ้งแก้มตัวเองก็ทำให้เกิดแผลร้อนในได้เช่นกัน
เป็นส่วนที่อยู่ภายนอกปาก แต่ก็สามารถเกิดอาการร้อนในได้เช่นกัน หลายคนมักจะสับสนกับโรคเริม แต่ความจริงแล้วสาเหตุของการเกิดและอาการค่อนข้างต่างกันอย่างชัดเจน ถ้ามีแผลร้อนในเกิดขึ้นบริเวณริมฝีปากก็สามารถใช้วิธีการรักษาแบบทั่วไปได้เลย แต่ต้องเพิ่มความระมัดระวังว่าจะเกิดการติดเชื้อแบคทีเรียจากภายนอกด้วย เพราะก็ถือว่าเป็นจุดที่ค่อนข้างมีความเสี่ยงที่จะสัมผัสกับเชื้อโรคในอากาศได้ง่าย
มักจะเกิดขึ้นจากการเผลอกัดที่กระพุ้งแก้มโดยไม่ได้ตั้งใจ ซึ่งผิวหนังบริเวฯนั้นก็ค่อนข้างบอบบาง เมื่อเป็นแผลแล้วก็สร้างความเจ็บปวดได้เป็นอย่างดี ถ้าต้องการรักษาให้หายได้โดยเร็วก็ต้องหมั่นบ้วนปากด้วยน้ำยาบ้วนปากที่ไม่มีแอลกอฮอล์ เพื่อลดอาการระคายเคืองและเพื่อความสะอาด และยังทำให้แผลสมานได้เร็วขึ้นอีกด้วย
เรียกได้ว่าเป็นอีกหนึ่งจุดที่เมื่อเกิดแผลร้อนในขึ้นมาก็สร้างความเจ็บปวดได้ไม่น้อยเลย แถมการใช้ยาเพื่อทำการรักษาก็ไม่สามารถใช้ยาทาได้ จึงจำเป็นต้องหลีกเลี่ยงอาหารที่จะทำให้เกิดการระคายเคือง หรืออาจจะทำให้เกิดบาดแผลเพิ่มขึ้นได้ เช่น อาหารร้อนจัด อาหารรสเผ็ด ผลไม้หรือเครื่องดื่มที่มีรสเปรี้ยว ของมัน ของทอด น้ำเย็นจัด เพื่อเป็นการป้องกันให้แผลร้อนในที่เกิดในคอไม่ลุกลามและหายได้เร็วยิ่งขึ้น
แผลร้อนในที่เกิดที่ลิ้น หลายครั้งก็มักจะเกิดจากการเผลอกัดลิ้นตัวเอง หรือโดนอาหารที่กินเข้าไปจนทำให้เกิดบาดแผล เป็นจุดที่เมื่อเกิดร้อนในขึ้นมากก็ส่งผลต่อการกินอาหารอย่างมาก เพราะเมื่อลิ้นเจ็บ ความอร่อยต่าง ๆ ก็แทบจะหายไปเลย ผู้ที่เป็นร้อนในบริเวณนี้จึงค่อนข้างทรมานพอสมควร เพื่อให้แผลร้อนในหายไว ๆ สามารถใช้ยาทาที่ใช้เฉพาะภายในปากป้ายไว้ที่ลิ้น เพื่อช่วยลดอาการบาดเจ็บ และช่วยให้แผลสมานตัวได้เร็ว
หลาย ๆ ครั้งที่เกิดอาการเจ็บที่เหงือกหรือมีอาการเหงือกบวมขึ้น ก็มักจะเกิดจากอาการของแผลร้อนใน ซึ่งสาเหตุที่เกิดอาการร้อนในที่เหงือกก็เพราะมีสิ่งแปลกปลอมหรืออาการไปกระแทกบริเวณเหงือก โดยเฉพาะคนที่ใส่เหล็กจัดฟัน ใส่รีเทนเนอร์เพื่อคงสภาพฟัน หรือการใส่ฟันปลอม ก็สามารถเป็นสาเหตุที่ไปกดทับเหงือกจนเกิดอาการบาดเจ็บและกลายเป็นแผลร้อนในได้
การรักษาแผลร้อนใน ส่วนใหญ่แล้วมักจะทำเพื่อช่วยให้อาการเจ็บบรรเทาลง เพราะความจริงแล้วก็เป็นแผลที่สามารถหายได้เอง แต่ถ้ามีอาการเจ็บที่รุนแรงก็จะมีวิธีการดูแลและรักษาเพื่อช่วยให้แผลหายได้เร็วขึ้น ซึ่งสามารถทำเองได้ง่าย ๆ โดยการหมั่นบ้วนปากด้วยน้ำเกลือหลังมื้ออาหาร หรือถ้าต้องการความสะอาดก็บ้วนทุก 2 ชั่วโมง
ถ้าหากว่าแผลในปากมีขนาดใหญ่เกินไปจนไม่สามารถแปรงฟันได้ ก็สามารถใช้ผ้าสะอาดพันที่ปลายนิ้วและนำมาถูกที่ฟันและเหงือกเพื่อทำความสะอาดแทนการแปรงฟันไปก่อนก็ได้เช่นกัน ไม่ควรบ้วนปากด้วยน้ำยาบ้วนปากที่มีแอลกอฮอล์ เพราะอาจจะทำให้แผลแห้งตึงและเกิดการระคายเคืองได้
นอกจากนี้ ระหว่างที่เป็นแผลร้อนในในปาก ควรหลีกเลี่ยงอาหารที่มีความร้อนจัดและเย็นจัด เพราะเสี่ยงที่จะทำให้เกิดแผลในปากเพิ่ม อาหารรสจัด อาหารทอดที่มันเกินไป การสูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ ก็ควรหลีกเลี่ยงด้วยเช่นกัน เพราะเสี่ยงที่จะเกิดการระคายเคืองได้ และที่สำคัญก็คือต้องพักผ่อนให้เพียงพอ ดื่มน้ำสะอาดให้มาก ๆ เพราะบางครั้ง การที่เกิดแผลร้อนในขึ้นในปากก็เป็นอีกหนึ่งสัญญาณเตือนว่าร่างกายของเรากำลังอยู่ในช่วงที่อ่อนแอหรือภูมิคุ้มกันตก ถ้ายังไม่ดูแลตัวเองอีกก็อาจจะทำให้ป่วยหนักได้
ส่วนใครที่ต้องการรักษาแผลร้อนในแบบใช้ยา ก็มียาที่เหมาะสำหรับการใช้เพื่อรักษาแผลในปากโดยเฉพาะ เช่น ยาชาเฉพาะที่อย่างยา Benzocaine เป็นยาที่เหมาะสำหรับการรักษาแผลภายในปาก ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์ชนิดที่ใช้ภายนอก ส่วนน้ำยาบ้วนปากควรใช้เป็นน้ำยาบ้วนปากที่มีส่วนผสมของ chlorhexidine, dexamethasone และ hydrogen peroxide เพื่อป้องกันการระคายเคืองของแผลได้
ส่วนใหญ่แล้วแผลร้อนในสามารถหายได้เอง โดยจะใช้เวลาประมาณ 3 – 14 วัน แล้วแต่ความรุนแรงของแผล และขึ้นอยู่กับการดูแลตัวเองด้วย ถ้าหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงต่าง ๆ ตามที่ได้กล่าวมาแล้วในข้างต้น ก็จะยิ่งทำให้แผลร้อนในหายเร็วมากขึ้น